ارزیابی وضعیت بالفعل بیابان زایی با استفاده از مدل imdpa در دشت یزد – اردکان

شناخت و ارزیابی عوامل موثر بر تخریب اراضی و پدیده بیابان زایی ما را در جهت کنترل این پدیده رو به گسترش در جهان یاری می نماید. گسترش بیابان و تخریب اراضی سالانه خسارات جبران ناپذیری را از جنبه های مختلف به بخش های اقتصادی و اجتماعی وارد می نماید. تاکنون روش های متعددی برای برآورد شدت و تهیه نقشه بیابان زایی در سطح دنیا صورت گرفته که هر کدام دارای نواقص و فاکتورهای محدود به مناطق خاص می باشد روش imdpa جدیدترین روش و مدل ارزیابی بیابان زایی در ایران می باشد که توسط دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با همکاری سازمان جنگل ها و مراتع ارائه شده است. در این مطالعه به منظور تعیین وضعیت بالفعل بیابان زایی منطقه شمال اردکان، از روش ایرانی imdpa استفاده و معیارهای تعریف شده برای شرایط اقلیمی این منطقه تعیین و شاخص های هر معیار محاسبه گردید. در این روش برای تلفیق داده ها از میانگین هندسی استفاده می گردد. بر اساس میزان تأثیر هر لایه در بیابان زایی، وزن دهی بین 1 تا 4 انجام می گیرد. همچنین به منظور تهیه نقشه ها از نرم افزار gls استفاده شد. در مدل مورد استفاده در این تحقیق از سه معیار اقلیم، خاک و پوشش گیاهی استفاده شد که هر معیار نیز دارای چندین شاخص می باشد .با استفاده از روش فوق هر یک از شاخص های مورد مطالعه در واحد های کاری مورد بررسی قرار گرفت و برای هر شاخص لایه اطلاعاتی تهیه شد سپس داده های بدست آمده وارد محیط gis شده و برای هر معیار مورد نظر یک لایه اطلاعاتی ساخته شد. در نهایت با تلفیق و تعیین میانگین هندسی لایه های اطلاعاتی سه معیار مورد بررسی در منطقه بر اساس مدل مورد مطالعه (imdpa)، نقشه شدت بیابان زایی منطقه بدست آمد. بر اساس نتایج حاصل از نقشه به دست آمده منطقه شمال اردکان با امتیاز 02/2 در کلاس بیابان زایی متوسط قرار گرفت مهم ترین عامل موثر در بیابانی شدن منطقه مورد نظر معیار اقلیم با امتیاز 25/3 می باشد که در کلاس شدید قرار می گیرد. پس از آن معیار خاک با امتیاز 02/2 و در کلاس متوسط قرار دارد. نتایج نشان می دهد پوشش گیاهی با امتیاز 29/1 کمترین تأثیر را در منطقه مورد نظر دارا می باشد